Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde köpek ısırması sonrası kuduz tanısı konulan Mustafa Erçetin’in (10) mevti, kuduz olayları ile ilgili soruları beraberinde getirdi.
Veteriner tabip Prof. Dr. Serkal Gazyağcı, kuduz hadiselerinin her sene görüldüğünü belirterek, “Kuduzun sıklığı ve kuduza karşı olan muhafazada sıhhat kuruluşlarına müracaatın çok olduğu biliniyor. En son Kırıkkale’de 2014 yılında 4 kere karşılaştık. Devir periyot Türkiye’nin değişik yerlerinde de olaylar çıktığı bilinmekte. Deneyimime dayanarak, 2014 yılında şahsen gördüğüm ve tespit ettiğim 4 olay var. Bunların 3’ü inekten, 1’i ise sokak köpeği ısırması sonucu kuduz oldu” diye konuştu.
‘KUDUZUN BİR BULAŞIM SİSTEMİ VAR’
Kuduzun döngüsü olduğunu söyleyen Prof. Dr. Gazyağcı, “Kuduzun bir bulaşım sistemi var. Bunlardan en değerlisi, yaban hayatı. Yaban hayatında kurt, çakal, tilki ve yer altında gelincikler, bunlar üzere hadiseler ya direk insanı ısırarak bulaş yapabilir ya da konut ile çiftlik hayvanlarını ısırarak, bunlar üzerinden bulaşı sağlayabilir. Bu bir döngüdür ya da ülkemizde olmamakla birlikte kimi ülkelerde yarasadan da bu biçimde, kuduz hadiseleri geçtiği çok güzel bilinmektedir” dedi.
‘KUDUZ AŞISI YASAL ZORUNLULUK’
Çiftlikte bakılan köpeklerin yabani hayvanlar ile karşı karşıya kaldıklarına dikkat çeken Prof. Dr. Gazyağcı, kuduzun tüm memelilerden geçebileceğine dikkat çekti. Çiftlik hayvanlarına kuduz aşısı yapılmadığını söyleyen Prof. Dr. Gazyağcı, “Fakat çiftlikte bakılan, bilhassa köpeklerde kuduz aşısı yapılması aslında kanunen de zarurî. Bilhassa dışarıda yaban hayatı ile karşılaşan birinci köpekler oluyor. Bu köpeklerin kuduz olması ile birlikte gelip inek, koyun ve çiftlik hayvanlarının göğsünü ısırmasıyla onlara da geçirebiliyor. Konutta de bizim kedi ve köpeklerde yahut başka memelilerde bu aşıyı her sene tekrarlatmamızda yarar var. Ayrıyeten bu yasal bir zorunluluktur” diye konuştu.
‘TÜRKİYE’DE KUDUZUN ANA KAYNAĞI TİLKİ’
Son devirde yaptıkları araştırmalar sonucu hadiselerde artış olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Gazyağcı, şunları söyledi:
“Son 1 sene içerisinde 250 bin kişinin kuduzdan tedavi olduğu belirtilmekte. Dünya Sıhhat Örgütü’nün bilgilerine nazaran ise son 11 yıl içerisinde dünyada 59 bin kişinin hayatını kuduzdan kaybettiği belirtilmiş. Dikkat edilmesi gereken nokta şu; şayet hayvanlarda bilhassa köpek için bakacak olursak, gözlerdeki asimetri değerli. Gözler simetrik değilse, birinci akla gelecek şey kuduz olabileceği. Ağızdan salya akması, saldırgan yahut felç olması durumunda, başıboş ve aşısız olduğu biliniyorsa; bu hayvanın kuduz olduğu kuşkusu uyanması gerekir. Bunu vatandaşın bilmesi epey güç. Vatandaşın yapması gereken, bilhassa hayvanseverlerin felç olarak nitelendirdiği ve ilgi gösterdiği hayvanlar bazen kuduz olabilir. Bunlara dikkat edilmesi gerekir. Kesinlikle veteriner tabip danışmanlığında, bilgisine başvurulmasında yarar var. Kediler, bu mevzuda biraz daha rahat; zira çok fazla ısırılma olayları ile karşılaşılmıyor. Bilhassa tilkiden köpeklere geçişteki bu ısırılma çok fazla olduğu için aslında Türkiye’de ana kaynak tilki olduğu bildirilmiş.”
‘ISIRILAN YER DERİN BASINÇLI SU İLE TEMİZLENMELİ’
Prof. Dr. Gazyağcı, ısırılma durumunda yara çok büyük değilse sabunlu su ile süratli formda yıkanması gerektiğine işaret ederek, “Derin basınçlı su ile o bölgenin temizlenmesi gerekiyor. Gerisinden sıhhat kuruluşuna gidilecek. Bunun katiyetle vakit kaybetmeden yapılması gerek. Gecikme, riski arttırır. Onun için ısırıldığı periyot içerisinde sıhhat kuruluşlarına başvurulacak; zira ısırılmanın beyefendisine yakınlığı mesela elin ile boyun ısırılması ortasında çok fark var” dedi.
‘AŞININ ÖMRÜ 1 SENE’
Belediyelerce kısırlaştırılıp, aşıları yapılan küpeli hayvanlara da dikkat edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Gazyağcı, “Bazen göreceksiniz sokaklarda kulağında küpeli hayvanlar var. Bu büsbütün sonuna kadar aşılı manasına da gelmiyor. O kısırlaştırılmış ve aşılanmış demek; ancak biliyorsunuz aşının ömrü 1 sene. 1 yıldan sonra o küpe yerinde kaldığı müddette, bu ebediyen hayvanın aşılı olduğu manasına gelmiyor. Yeniden hassas vatandaşların durumu belediyeye bildirmesi ile hayvanın takibi sağlanabilir. Bir öteki tedbirse çip. Hayvanın çip ile kayıt altına alınması da bir tedbir. Tedbirlerden bir kısmı yaban hayatı ile ilgili. Bilhassa Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri, aşılı et atıyorlar, bu ne kadarına ulaşıyor? Bununla ilgili bir data yok; lakin bu yüzde 100 tedbir değil. Tedbirlerin bir kısmı olarak değerlendirilebilir” diye konuştu.