Ortak tarihten ortak geleceğe: Anadolu’yu mayalayan Orta Asya coğrafyasının bereketi

Yaklaşık 35 milyonluk nüfusuyla Orta Asya’nın en kalabalık ülkesi olan Özbekistan, son yıllarda gitgide artan bir biçimde Türkiye ile yakınlaşıyor. İki ülke idarelerinin ortak iradesiyle atılan çok sayıda değerli adımın halklarda da karşılık bulmasıyla, ortak tarih, kültür ve geleneklerden beslenen Türkiye ve Özbekistan, birlikte kurulacak güçlü bir geleceğe yanlışsız yürüyor. Turizm ve ticaret potansiyellerinin yıllar içinde katlanarak artışı dikkatleri çekerken, halkların kaynaşmasının meyveleri de şimdiden elde edilmeye başladı.

MÜŞTEREK KAZANÇ

Özbekistan’la Türkiye ortasındaki yakınlık, memleketler arası platformlarda sürdürülen işbirliklerini beraberinde getiriyor. Her mevzuda ortak hareket etmeyi prensip edinen hükümetler, dünya çapındaki problemlerde de birbirinin hassasiyetini gözetiyor. Tüm bu adımların sonucunda devletler ve halklar nezdinde müşterek çıkar olgusu gerçeklik kazanıyor.

ÖNEMLİ ŞAHSİYETLER

Özbekistan toprakları, Türkiye’de dinî ve manevî manada büyük hürmet ve sevgiyle takip edilen kıymetli birtakım şahsiyetleri bünyesinde barındırıyor. Kelam konusu şahsiyetlerin varlığı, ibadet yollarından günlük yaşayışa Türk ve Özbek halklarındaki yakınlığı artıran ögelerden birini oluşturuyor.

İmam Buharî’nin çağları aşan şöhreti

Kabri Özbekistan’ın Semerkand kenti yakınlarında bulunan Muhammed bin İsmail el Buharî (810-870), “Kur’an’dan sonra en muteber kitap” olarak benimsenen hadis mecmuası “Sahih-i Buharî”nin müellifi. Mekke, Bağdat ve Basra üzere ilim merkezlerinde bulunan İmam Buharî, ömrünün son yıllarını bugünkü Özbekistan’ın farklı bölgelerine seyahat ederek geçirdi. Nihayet Semerkand yakınlarındaki Hartenk köyündeki akrabalarını ziyaret sırasında orada vefat eden Buharî, son nefesini verdiği yere defnedildi. İmam Buharî’nin 1998’de devrin Özbekistan Cumhurbaşkanı İslâm Kerimov tarafından inşa ettirilen türbesi, her yıl yüzbinlerce Müslümanı ağırlıyor.

Hanefî mezhebinin itikatta imamı

Türkiye’de çoğunluğu oluşturan Hanefî mezhebi mensuplarının itikatta tabi oldukları imam Ebû Mansur el Maturîdî, 853’te Semerkand’ın kuzeybatısındaki Maturid köyünde doğdu. Kendisinin görüşleri, başka ekollere nazaran daha akılcı olmasıyla dikkat çeker. “Kitâbu’t-Tevhîd” ve “Te’vilâtu’l-Kur’ân” isminde iki temel yapıtı bulunan İmam Maturîdî’nin görüşlerini sistemleştiren ve günümüze aktaran kişi Ebu’l-Muîn en-Nesefî’dir. Semerkand’ın Çâkerdîze semtinde bulunan ve dünyanın her yerinden Müslümanlarca ziyaret edilen İmam Maturîdî türbesi, 2000 yılında Özbekistan Cumhurbaşkanı İslâm Kerimov’un buyruğuyla yaptırıldı.

Şâh-ı Nakşibend’den günümüze…

Müslüman dünyada milyonlarca insanın intisap ettiği Nakşibendî ekolünün kurucu ismi Bahâeddin Nakşibend (v. 1389), Buhara’nın Kasr-ı Hinduvan köyünde dünyaya geldi. Mana âleminde Abdulhâlik Gucdüvâni’ye intisabının akabinde, kendisinden evvelki mutasavvıfların yolunu sistemleştirdi. İki defa hacca gitti, onun dışında daima Buhara’da yaşadı ve halkı irşatla meşgul oldu. Bahâeddin Nakşibend, müritleri için belirli bir kılık-kıyafet belirlememiş, insanlardan uzak yaşamaya olumsuz bakmış, keramete kıymet vermemiş, semâ ve musikiden uzak durmuş, Şeriat’la barışık bir tasavvuf yordamı meydana getirmiştir. Yetiştirdiği talebeler yoluyla İslâm dünyasına yayılan Nakşibendîlik yolu, bugün pek çok ülkede farklı kollara ayrılmış durumdadır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir