Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki sarsıntıların akabinde, beklenen Marmara zelzelesi nedeniyle bütün dikkatler İstanbul’a çevrildi. Kentte 2000 yılı öncesinde inşa edilen çok sayıda yapı bulunuyor. Bu yapıların bir kısmı ise Marmara Denizi’ne yakın ilçelerde yer alıyor.
Uzmanlar, birçok eski zelzele yönetmeliğine nazaran yapılmış olan binaların, zayıf taban yapısından ötürü mümkün bir zelzelede hasar görmemesi için mevcut zelzele yönetmeliğine uygun formda süratle yenilenmesi gerektiği konusunda ihtarda bulunuyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Mühendisliği Geoteknik Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Ümit Karadoğan, İstanbul’un tarih boyunca zelzelelerin yaşandığı bir kent olduğunu söyledi.
İstanbul’da geçmişte meydana zelzeleler nedeniyle önemli yıkımların yaşandığını belirten Karadoğan, “İstanbul’da 200-250 yıllık dönemlerde büyük zelzeleler oluyor. İstanbul’da son periyotlarda bir sarsıntının yaşanacağı uzmanlar tarafından öngörülüyor” dedi.
İstanbul’da hangi bölgeler tehlikede?
Beklenen sarsıntı nedeniyle tüm gözlerin İstanbul’a çevrildiğini lisana getiren Karadoğan, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu nedenle İstanbul’un taban yapısı gündeme geldi. İstanbul çok değişken bir taban yapısına sahip, bölge bölge değişebiliyor. Avcılar, Küçükçekmece, Büyükçekmece alüvyon tabanlardan oluşuyor. Bu nedenle bu yerler sorunlu yerler. Anadolu Yakası’nda Maltepe ve Kartal’ın kıyı tarafları yer açısından düşünceli. Kuzeye gitgide taban daha çok kayalardan oluşuyor. Fatih’te, Eminönü bölgesi hariç yer sağlam. Eminönü’nde dolgu yer bulunuyor lakin Ayasofya, Süleymaniye’nin olduğu kısım kayalardan oluşuyor, buralarda taban güçlü. Lakin bir ilçeye büsbütün düzgün demek gerçek değil. Her ilçenin yer yapısına parsel parsel bakmak gerekiyor. Bir yerin zeminin güzel olması zelzeleye hazırlıklı olma acısından kâfi değil.”
‘Marmara’ya hudut olan yerleri alüvyon topraktan oluşuyor’
Zemin yapısı nedeniyle İstanbul’da Marmara Denizi’ne yakın ilçelerde toprak yapısının zayıf olduğunu vurgulayan Karadoğan, “İstanbul’un Marmara’ya hudut olan yerleri alüvyon topraktan oluşuyor. Bu nedenle kıyı tarafları birinci derecede zelzeleden etkilenecek yerler. Buradaki yapıların mevcut zelzele yönetmeliğine uygun biçimde gözden geçirilmesi, güçlendirilmesi yahut yine yapılması gerekiyor. Uygun taban etüdü yapılarak hakikat formda buraya konutları yapmamız lazım.” tabirlerini kullandı.
İstanbul Arel Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Recep Özay ise İstanbul’un Tuzla’dan Gümüşyaka’ya kadar uzanan kıyı kısmındaki birden fazla yerin, yumuşak yerden oluştuğunu belirtti.
Sahil bölümlerinde ayrıyeten korozyonun da fazla olduğunun altını çizen Özay, “Örneğin Zeytinburnu ve Yeşilköy’de korozyon tesirli. Avcılar’da ise yer yumuşak, kil katmanı var. Beylikdüzü civarında 2000 öncesi eski yapılarda taban etüdü yok. Büyükçekmece’nin ise tabanı düşünceli. Fatih’in Samatya ve Yedikule mahallerinde taban istikametinden meşakkatler var.” diye konuştu.
Yazlıklara dikkat!
Özay, Büyükçekmece’den Silivri’ye kadar uzanan yazlıkların tehlike altında olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Buralarda denetimsiz bir halde 60’lı, 70’lı yıllarda yapılmış çok katlı binalar var. Binaların temel sistemleri çok korozyondan ziyan görmüş, materyal ve taban istikametinden makus durumda. Buradaki binaların çok acil riskli bölge ilan edilmesi lazım. Anadolu Yakası’nda Tuzla’da taban sorunlu yerler var. Lakin burada yapı stoğu çok eski değil. Kadıköy Fenerbahçe, Kurbağalıdere civarı yer makûs. Eski binalarda yer etüdü yok, üst yapı ve gereç de ömrünü tamamlamış. Kentsel dönüşümün bilhassa Marmara’ya kıyısı olan yerlerde hızlandırılması lazım. İstanbul’un birçok noktasında binalar eski yönetmeliğe nazaran yapıldı. Bilhassa 70’li, 80’li yıllarda yapılan binalarda taban raporu ve mecburiliği yoktu. Binalar yumuşak taban üzerine klâsik kurallar çerçevesinde yapıldı.”